گزارش هاي ساواک و شهرباني رژيم پهلوي از روزهاي حماسه در دي و بهمن ماه سال 1357-(2)

در ساعت 15 تظاهراتي در تهران با شرکت جمعيتي حدود هزار نفر در خيابان ويلا بر پا شد که در نتيجه تيراندازي مأموران، استاد کامران نجات اللهي که در تراس وزارت علوم ايستاده بود مورد اصابت گلوله قرار گرفت و قبل از رسيدن به بيمارستان به شهادت رسيد.
-بنا بر گزارش نشريه اخبار جنبش اسلامي در منطقه بازار تهران يک ستوان و يک گروهبان کشته شدند و در خيابان شهباز نيز يک پاسبان به قتل رسيد.
-بنا بر گزارش ارتش در ساعت 10 تظاهراتي در اطراف بيمارستان پهلوي تهران بر پا شد که در پي تير اندازي مأموران 2 نفر مجروح شدند و يک نفر به شهادت رسيد(تاريخ وقوع اين حادثه در گزارش ارتش به درستي مشخص نيست اما خبر آن در گزارش وقايع روزهاي6،5و7 دي آمده است؛ اما به احتمال زياد اين حادثه مربوط به امروز است).
-بنا بر گزارش ساواک تظاهراتي در بازار تبريز با شرکت جمعيتي حدود هزار نفر بر پا شد که در پي تيراندازي مأموران 3 نفر مجروح شدند. ارتش در گزارشي ازاين تظاهرات شمار
مجروحان را 4 نفر و دستگير شدگان را 28 نفر اعلام کرد. همچنين آيت الله قاضي طباطبايي گفت که در اين برخورد 4 نفر به شهادت رسيدند و شاهدان عيني نيز شمار شهدا و مجرمان را بيش از 3 نفر عنوان کردند.
-بنا بر گزارش روزنامه کيهان، در پي برپايي مراسم ياد بود يکي از بزرگان شهر رودسر، صدها نفر از مردم دست به تظاهرات زدند که در پي تيراندازي مأموران، 2 نفر از دانش آموزان به شهادت رسيدند.
-بنا بر گزارش روزنامه کيهان در پي تظاهرات که در سنندج بر پا گرديد، چندين شعب بانک، مشروب فروشي و... به آتش کشيده شد و در پي تيراندازي مأموران 7 نفر مجروح و 3 نفر شهيد شدند.
-در ساعت 15 تظاهراتي در دزفول عليه رژيم بر پا شد که در پي تيراندازي مأموران 3 نفر مجروح شدند. مجددا اين عده در ساعت 20 تظاهراتي در خيابان ها بر پا کردند.
-صبح امروز عده کثيري از مردم تهران به منظور شرکت در مراسم تشييع جنازه شهيد استاد نجات اللهي به سمت بيمارستان هزار تختخوابي حرکت کردند و سپس در محوطه بيمارستان اجتماع نمودند. در اين اجتماع ابتدا آيت الله طالقاني و سپس چند تن از استادان سخنراني کردند و در ساعت 11 مراسم تشييع جنازه شهيدان نجات اللهي و مسعود دهقاني (1) شرو ع گرديد. بنا بر گزارش نشريه اخبار جنبش اسلامي در ساعت 13 هنگامي که مردم به
همراه آمبولانس حمل جنازه ها به ميدان 24 اسفند (انقلاب)مي رسند از سوي سربازان تيراندازي به سوي آنها آغاز مي شود که حدود يک ساعت ادامه پيدا مي کند. در اين درگيري 6 نفر شهيد و 29 نفر مجروح شدند. خبر گزاري رويتر در گزارش خود با اشاره به حوادث تهران اعلام کرد که حداقل 5نفرکشته شده اند.
-در ساعت 15:30 تظاهراتي در تهران با شرکت جمعيتي حدود هزار نفر در خيابان خواجه نصير طوسي بر پا شد که در پايان با دخالت مأموران 5 نفر دستگير شدند.
-صبح امروز جنازه يکي از مجروحان تظاهرات روز گذشته رودسر که در بيمارستان به شهادت رسيد با شرکت حدود 2 هزار نفر از مردم اين شهر تشييع و به خاک سپرده شد. اين عده پس از بازگشت از گورستان اقدام به برپايي تظاهرات کردند و شيشه هاي چندين ساختمان اداري را شکستند. بنا برگزارش نشريه اخبار جنبش اسلامي، در اين تظاهرات مأموران به سوي مردم آتش گشودند که در نتيجه آن 4 نفر به شهادت رسيدند.
-بعد از ظهر امروز شماري از مردم قزوين به منظور برگزاري مراسم بزرگداشت شهيد استاد نجات اللهي در مسجد شاه قزوين اجتماع کردند و پس از آن، جمعيتي حدود 4 هزار نفر ضمن خروج از مسجد تظاهراتي عليه رژيم بر پا نمودند و در ادامه يک مغازه مشروب فروشي، دوسينماو... رابه آتش کشيدند. در اين تظاهرات در پي تيراندازي مأموران يک نفر مجروح شد و 3 نفر به شهادت رسيدند. اخبار جنبش اسلامي شمار مجروحان را 16 نفر گزارش داد و روزنامه اطلاعات نيز در گزارشي از اين تظاهرات شمار مجروحان را 2 نفر و شهيدان را 3 نفر اعلام کرد.
-شماري ازاهالي کنگاور-استان کرمانشاه-تظاهراتي عليه رژيم بر پا کردند و تعدادي از شيشه هاي بانک ها واداره ها را شکستند و در پايان با دخالت مأموران و تيراندازي از سوي آنها 2 نفر شهيد، 3 نفر دستگير شدند.
-بنا بر گزارش ساواک در ساعت 18:50 مراسمي در شاهرود-استان شمنان-با سخنراني
شيخ مهدي نمازي در مسجد قلعه برگزار شد. در پايان جمعيتي حدود 250نفر ضمن خروج از مسجد تظاهراتي برپا کردند که در پي تيراندازي مأموران 3 نفر مجروح شدند. روزنامه کيهان شمار مجروحان را 7 نفر اعلام کرد.
-بنا بر گزارش ساواک استان همدان، تظاهراتي در شهرهاي همدان، نهاوند، ملاير و تويسرکان برپا شد. دانش آموزان همدان به ساختمان اطلاعات و جهانگردي حمله کردند و آن را به آتش کشيدند. در نهاوند نيز در پي درگيرها، 4 نفر به شهادت رسيدند و عده اي مجروح شدند. همچنين در تظاهرات تويسرکان، يک يا دو نفر مجروح شدند.
-بعد از ظهر امروز تظاهراتي در دهلران-استان ايالام-بر پا شد که در پي آن شيشه هاي چندين شعب بانک و ديگر اماکن شکسته شد و در نتيجه تيراندازي مأموران 5 نفر مجروح شدند.
-صبح امروز شماري از اهالي سنندج تظاهراتي عليه رژيم بر پا کردند و ضمن آن درمانگاه بهداري و بهزيستي و يک اتومبيل شهرباني را به آتش کشيدند. در اين تظاهرات در پي تيراندازي مأموران 3 نفر مجروح شدند و يک نفر به شهادت رسيد. روزنامه مهر ايران شمار مجروحان را 5 نفر اعلام کرد و کيهان در گزارشي از شهادت 2 نفر از تظاهر کنندگان خبر داد.
-از ساعت 11:30 الي 13، تظاهراتي در نوشهر با شرکت جمعيتي حدود هزار نفر بر پا شد. اين عده ضمن سردادن شعار، شيشه هاي شعب بانک را شکستند. به گزارش روزنامه اطلاعات در اين تظاهرات 7 نفر مجروح شدند.
-در ساعت 17، تظاهراتي در آمل با شرکت شماري از اهالي اين شهر بر پا شد که در پي تيراندازي مأموران 2 نفر شهيد و چندين نفر مجروح شدند.
-بنا بر گزارش ساواک چالوس در ساعت 19:15، در پي قطع برق در اين شهر شماري از جوانان تظاهرات عليه رژيم برپا کردند که در پي تيراندازي مأموران يک نفر به شهادت رسيد و 4 نفر مجروح شدند. روزنامه کيهان تعداد شهداي اين تظاهرات را 2 نفر اعلام کرد.
-بنا برگزارش روزنامه کيهان شماري از فرهنگيان رشت به مناسبت شهادت استاد نجات اللهي اقدام به برپايي راهپيمايي کردند که در پي دخالت مأموران، ابراهيم جعفري به شهادت رسيد.
-بنا بر گزارش نشريه اخبار جنبش اسلامي در پي تظاهرات روز گذشته قزوين و شهادت عده اي از تظاهر کنندگان، حدود 40 هزار نفر از مردم اين شهر به همراه چند تن از روحانيان به طرف غسالخانه مقبره شاهزاده حسين حرکت نمودند که در نتيجه مأموران بدون اخطار قبلي و از پشت سر آنها حمله کردند و آنها را به رگبار بستند. روزنامه اطلاعات از قول فرماندار نظامي شمار شهدا را 7 نفر و از قول شاهدان عيني بيش از 20 نفر گزارش داد؛ ساواک نيز در گزارشي از اين تظاهرات شمار شهدا و مجروحان را به ترتيب 6 و 67 نفر اعلام کرد. همچنين بنا بر اين گزارش، يک کاميون ارتشي عمدا به صف مردمي که براي تهيه نفت اجتماع کرده بودند حمله کرد و تعدادي زن، مرد و کودک را زير گرفت براساس گفته هاي شاهدان، در اين حادثه حدود 13 تا 19 نفر به شهادت رسيدند.
-بنا بر گزارش ساواک زنجان در پي تظاهراتي که دراين شهر بر پا شد، 6 نفر از تظاهر کنندگان مجروح شدند.
-صبح امروز حدود هزار نفر از استادان و کارکنان بيمارستان هاي 1و2 دانشگاه جندي شاپور آبادان به مناسبت شهادت استاد کامران نجات اللهي در بيمارستان شماره 1
اجتماع کردند. اين عده پس از آنکه قصد داشتند تظاهراتي بر پا نمايند با دخالت مأموران مواجه گشتند و دراثر تيراندازي مأموران 3 نفر مجروح شدند.
-بنا بر گزارش اطاعات هفتگي، پس از پايان مجلس ختم استاد نجات اللهي در شيراز-در تالار دانشکده پزشکي اين شهر- حدود 5 هزار نفر دست به تظاهرات زدند که با مداخله مأموران 2 نفر به شهادت رسيدند. بنا بر گزارش روزنامه پارس در اين تظاهرات يک دانش آموز به شهادت رسيد و عده اي مجروح شدند.
-در ساعت 8 تظاهراتي در سنقر با شرکت جمعيتي حدود 10 هزار نفر بر پا شد. بنا بر گزارش روزنامه اطلاعات اين تظاهرات تا هفت روز ادامه يافت و در مجموع 4 شهيد و 20 مجروح بر جاي گذاشت و در پي اين ناآرامي ها، مردم کنترل شهر را در دست گرفتند.
-بنا بر گزارش ساواک تهران، صبح و بعد ازظهر امروز تظاهرات متعددي در اکثر خيابان هاي اين شهر بر پا شد. بنا بر گزارش خبرگزاري فرانسه، در اين تظاهرات حداقل 5 نفر به شهادت رسيدند.
-در ساعت 18 در پي درگيري عده اي از تظاهرکنندگان با مأموران در تهران، 2 نفر مجروح شدند و يک نفر به شهادت رسيد.
-ارتش شمار شهيدان امروز در سطح کشور را 24 نفر اعلام کرد که از اين ميان تهران 5 شهيد و 79 زخمي داده بود.
-بنا بر گزارش روزنامه اطلاعات در پي شهادت ابراهيم جعفري، يکي از دبيران دبيرستان هاي رشت، مردم اين شهر تحويل جنازه وي را خواستار شدند که پس از مخالفت پليس با اين خواسته، اقدام به بر پايي تظاهرات کردند. در اين تظاهرات چندين اتومبيل، 15 شعبه بانک و چندين خانه متعلق به مأموران امنيتي به آتش کشيده شد و در نتيجه تيراندازي مأموران 8
نفر مجروح شدند و يک نفر به نام تقي اشکيل به شهادت رسيد. ساواک در گزارش خود شمار مجروحان را 4 نفر اعلام کرده است.
-بنا بر گزارش ارتش، در تظاهرات امروز کرمانشاه 2 نفر شهيد و 12 نفر دستگير شدند. (اين رقم براين تظاهراتي که در کنگاور نيز بر پا شده بود ياد شده است).
-بنا بر گزارش روزنامه اطلاعات، صبح امروز پس از آنکه شماري از مردم قزوين به منظور تشييع جنازه و خاکسپاري شهداي تظاهرات روز گذشته عازم گورستان بودند، هدف تيراندازي مأموران قرار گرفتند که در نتيجه گروه کثيري از مردم مجروح يا شهيد شدند. ارتش در گزارشي از اين تظاهرات شمار شهدا را 7 نفر و مجروحان را 15 نفر اعلام کرد و در صفحه ديگري از همين گزارش شمار مجروحان و شهدا را به ترتيب 19و 10 نفر نوشت.
-صبح امروز شماري از مردم همدان تظاهراتي عليه رژيم بر پا کردند و بعد از ظهر نيز مجددا تظاهرات خود را از سر گرفتند. تظاهر کنندگان ضمن حمله به زندان شهرباني شيشه هاي ندامتگاه را شکستند و در نهايت درپي درگيري با مأموران 4 نفر مجروح شدند و يک نفر به شهادت رسيد. به گزارش روزنامه کيهان، نام اين شهيد حسن رنجبران بود.
-بنا بر گزارش ساواک در پي تظاهراتي که در نهاوند بر پا شد، تمام مؤسسات دولتي، بانک ها و خانه هاي اکثر مأموران به آتش کشيده شد و در نتيجه درگيري تظاهر کنندگان با مأموران 9 نفر مجروح شدند و يک نفر به شهادت رسيد.
-بنا بر گزارش ساواک در پي تظاهراتي که در تويسرکان بر پا شد، يک نفر به شهادت رسيد.
-صبح امروز در پي تظاهراتي که در رفسنجان بر پا شد 4 نفر مجروح شدند و يک نفر به شهادت رسيد. روزنامه کيهان شمار مجروحان را 7 نفر اعلام کرد.
-بنا بر گزارش ساواک در پي تظاهرات که در بيرجند بر پا شد، 4 نفر بر اثر تيراندازي مأموران مجروح شدند.
-بنا بر گزارش ساواک در پي تظاهراتي که در خرم آباد بر پا شد چندين نفر مجروح شدند.
-بنا بر گزارش ساواک در پي تظاهراتي که در مراغه بر پا گرديد، منازل 7 نفر از مأموران شهرباني به آتش کشيده شد و در نتيجه دخالت مأموران، يک نفر به شهادت رسيد.
-تظاهراتي درآمل از سوي گروهايي 20 الي 30 نفري بر پا شد. در اين تظاهرات بر اثر تيراندازي مأموران عده اي مجروح شدند.
-حدود 6 هزار نفر از کارکنان دانشگاه جندي شاپور و مردم اهواز دراعتراض به شهادت استاد نجات اللهي به دست مأموران، در مقابل بيمارستان جندي شاپور اجتماع کردند و به تظاهرات پرداختند و در پي درگيري با مأموران، 2 نفر مجروح شدند.
-صبح امروز شماري ازاهالي بهبهان تظاهراتي عليه رژيم برپا کردند که در نتيجه تيراندازي مأموران 3 نفر مجروح شدند و يک روحاني به شهادت رسيد. روزنامه اطلاعات بعدها در گزارشي از اين تظاهرات شمار شهيدان را 3 نفر و مجروحان را 30 نفر اعلام کرد.
-بنابرگزارش ساواک در پي درگيري هايي که صبح امروز در دزفول بر پا شد، يک نفر بر اثر تيراندازي مأموران به شهادت رسيد.
-بنا بر گزارش ساواک تظاهراتي در مراغه با شرکت جمعيتي حدود 5هزار نفر بر پا شد. در اين تظاهرات اداره کشاورزي، خانه جوانان، کارخانه مشروب سازي تعدادي تراکتور و منزل 7 نفر از مأموران شهرباني به آتش کشيده شد و در پايان در نتيجه تيراندازي مأموران شخصي به نام رضا شکاري به شهادت رسيد.
-بنا بر گزارش ساواک در پي تظاهراتي که در بناب بر پا شد، دو نفر از تظاهر کنندگان بر اثر تيراندازي مأموران به شهادت رسيدند.
-بنا بر گزارش ارتش در ساعت 11، در پي تظاهراتي که در مراغه بر پا گرديد، کلانتري و رسومات اين شهر به آتش کشيده شد و در پايان در نتيجه تيراندازي مأموران 6 نفر مجروح
شدند و يک نفر به شهادت رسيد.
-نشريه اخبار جنبش اسلامي در گزارشي اعلام کرد که در پي تظاهراتي در رودسر 2 نفر به شهادت رسيدند.
-در پي تظاهراتي که در رشت بر پا گرديد، تعدادي مغازه به آتش کشيده و 4 نفر مجروح شدند.

پي‌نوشت‌ها:
 

1. نام خانوادگي اين شهيد در گزارش روزنامه کيهان،«دهقان»ذکر شده است.
 

منبع:نشريه 15 خرداد، شماره 18.